Κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων εξαμήνων φοίτησης, κάθε φοιτητής εκπονεί Ατομική Διπλωματική Εργασία σύμφωνα με κανόνες, οι οποίοι έχουν εγκριθεί από το Συμβούλιο του Τμήματος (Συνεδρία 19/7/95). Οι κανόνες αυτοί έχουν αναθεωρηθεί από το Συμβούλιο του Τμήματος (Συνεδρία 06/12/2010) και παρουσιάζονται πιο κάτω. Οι Ατομικές Διπλωματικές Εργασίες καταχωρούνται με την ολοκλήρωσή τους στη Ψηφιακή Βιβλιοθήκη ανοιχτής πρόσβασης (http://godigital.cs.ucy.ac.cy).
Γενικοί Κανόνες Ατομικής Διπλωματικής Εργασίας
1. ΓΕΝΙΚΑ
Μία Ατομική Διπλωματική Εργασία (ΑΔΕ) εκπονείται από ένα τεταρτοετή φοιτητή σε δύο συνεχόμενα εξάμηνα, τα οποία είναι το Έβδομο και Όγδοο Εξάμηνο των σπουδών του σύμφωνα με το Ενδεικτικό Πρόγραμμα Σπουδών. Το μέρος της ΑΔΕ που εκπονείται στο πρώτο εξάμηνο καλείται ΑΔΕ Πρώτου Μέρους και εκείνο στο δεύτερο εξάμηνο καλείται ΑΔΕ Δευτέρου Μέρους. Τα δύο μέρη εκπονούνται στα πλαίσια των μαθημάτων ΕΠΛ400 – Ατομική Διπλωματική Εργασία Ι και ΕΠΛ401 – Ατομική Διπλωματική Εργασία ΙΙ, αντίστοιχα.
Σε μία ΑΔΕ αντιστοιχούν δεκαεπτά και μισή (17.5) Πιστωτικές Μονάδες ECTS, οι οποίες πιστώνονται στο φοιτητή με την επιτυχή ολοκλήρωσή της.
Ο φοιτητής εγγράφεται στην ΑΔΕ με την έγκριση του ιδίου Ακαδημαϊκού Συμβούλου.
Το Συμβούλιο του Τμήματος ορίζει ως Συντονιστή ΑΔΕ ένα μέλος του Ακαδημαϊκού Προσωπικού του Τμήματος με καθήκον τον συντονισμό της διαδικασίας.
Όλα τα έντυπα και εγχειρίδια που αναφέρονται στους παρόντες Κανόνες ΑΔΕ διατίθενται ηλεκτρονικά στην ιστοσελίδα του Τμήματος. Το Τμήμα διατηρεί Ψηφιακή Βιβλιοθήκη ΑΔΕ για την τελική αρχειοθέτηση των ΑΔΕ.
2. ΟΥΣΙΑ, ΜΟΡΦΗ ΚΑΙ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ
2.1 Ουσία
Κάθε ΑΔΕ οφείλει να τεκμηριώνει επαρκή στοιχεία πρωτοβουλίας, αυτοδύναμης μελέτης και παραγωγικότητας, όπως και στοιχεία πρωτοτυπίας με την ευρεία έννοια του όρου.
Η ΑΔΕ μπορεί να έχει θεωρητικό ή πρακτικό χαρακτήρα ή και συνδυασμό των δύο. Μία ΑΔΕ δύναται να συνίσταται σε μία συνθετική εφαρμογή ή την δημιουργική επέκταση δοκίμων τεχνικών από τα πεδία της Θεωρίας, του Λογισμικού, του Υλικού ή των Εφαρμογών, στη σχεδίαση/υλοποίηση/πειραματική αξιολόγηση πρωτοτύπου συστήματος λογισμικού ή υλικού (ή συνδυασμού των δύο), σε μία ευρηματική επίλυση θεωρητικών προβλημάτων, σε μία συλλογική επισκόπηση ή μελέτη της βιβλιογραφίας μίας ερευνητικής περιοχής, κ.ο.κ.
2.2. Μορφή
Κάθε ΑΔΕ αποτελεί ένα ολοκληρωμένο κείμενο σε κοινή μορφή η οποία καθορίζεται σε σχετικό τεχνικό εγχειρίδιο, καλούμενο Προδιαγραφές για την Ετοιμασία της ΑΔΕ.
Το κείμενο είναι δομημένο σε κεφάλαια. Το κείμενο περιέχει εισαγωγή στο αντικείμενο της εργασίας, ανασκόπηση της ευρύτερης περιοχής, περιγραφή της μεθοδολογίας, παράθεση, κατάταξη και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων, σχολιασμό της σημασίας των αποτελεσμάτων, συσχέτιση με προηγούμενες συναφείς εργασίες, συμπεράσματα και εισηγήσεις για δυνατή επέκταση.
Στις ΑΔΕ όπου έχει δημιουργηθεί λογισμικό, ο κώδικας του λογισμικού παρέχεται σε ειδικό Παράρτημα (με συνοδεία Οδηγού Χρήσης) και περιγράφεται και αναλύεται σε ειδικό κεφάλαιο. Τέτοιος κώδικας δεν μπορεί να αποτελεί αφ’ εαυτού το κείμενο της ΑΔΕ.
2.3 Κριτήρια Αξιολόγησης
Τα κυριότερα Κριτήρια Αξιολόγησης ΑΔΕ είναι τα εξής:
- Ποιότητα της εργασίας. Αυτή χαρακτηρίζεται από διάφορους παράγοντες, οι οποίοι ποικίλλουν ανάλογα, όπως η καταλληλότητα και επάρκεια της μεθοδολογίας, η συνθετικότητα ή/και δημιουργικότητα (δηλ. ο βαθμός σύνδεσης και συσχέτισης διαφορετικών ιδεών και προσεγγίσεων), ο βαθμός πρωτοτυπίας (δηλ. το ποσοστό της δημιουργικής σκέψης και των πρωτοτύπων ιδεών), η ακρίβεια και πληρότητα της ανάλυσης, η εγκυρότητα των θεωρητικών αποτελεσμάτων, η ποιότητα του λογισμικού, η εφαρμοσιμότητα και χρησιμότητα του προϊόντος, κ.ο.κ.
- Βαθμός επίτευξης των στόχων της εργασίας.
- Βαθμός κατανόησης από το φοιτητή της ευρύτερης περιοχής της εργασίας.
- Ποιότητα του κειμένου. Αυτή χαρακτηρίζεται κυρίως από τη δόμηση, οργάνωση και αναγνωσιμότητά του.
- Ποιότητα της προφορικής παρουσίασης. Αυτή περιλαμβάνει την αποτελεσματικότητα του προφορικού λόγου, την επάρκεια και καταλληλότητα των οπτικοακουστικών μέσων που χρησιμοποιήθηκαν (όπως, π.χ. διαφάνειες), την κατάλληλη αξιοποίηση του διατιθεμένου χρόνου παρουσίασης, και προπαντός την ανάδειξη της ουσιαστικής συνεισφοράς της εργασίας μέσα από την παρουσίαση.
3. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
3.1 Προπαρασκευή
3.1.1 Κατάθεση και Κοινοποίηση Θεμάτων
Περί τα τέλη Μαρτίου κάθε έτους, κάθε μέλος του Ακαδημαϊκού Προσωπικού καταθέτει ικανό αριθμό Θεμάτων ΑΔΕ τα οποία προτείνει για εκπόνηση από τους φοιτητές εντός του επομένου ακαδημαϊκού έτους και είναι διατεθειμένο να επιβλέψει. Ο αριθμός των θεμάτων είναι μεγαλύτερος από την αναλογία του αριθμού των φοιτητών ανά μέλος Ακαδημαϊκού Προσωπικού. Το μέλος διατηρεί το δικαίωμα να μην επιβλέψει αριθμό ΑΔΕ μεγαλύτερο από τον πλησιέστερο άνω ακέραιο της αναλογίας.
Κάθε προτεινόμενο Θέμα ΑΔΕ φέρει τίτλο. Αναμένεται ότι σύντομη περιγραφή κάθε Θέματος ΑΔΕ θα διατίθεται από το προτείνον μέλος προς τους ενδιαφερομένους φοιτητές. (Αναμένεται, επίσης, ότι τα μέλη του Ακαδημαϊκού Προσωπικού διαθέτουν και ανανεώνουν κατάλληλα τέτοιες περιγραφές στις προσωπικές ιστοσελίδες τους.)
Ο Συντονιστής ΑΔΕ συγκροτεί τον Κατάλογο Θεμάτων ΑΔΕ και τον κοινοποιεί στους φοιτητές και το Ακαδημαϊκό Προσωπικό περί τα μέσα Απριλίου.
3.1.2 Ανάληψη Θέματος και Εγγραφή
Απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάληψη θέματος ΑΔΕ και εγγραφή στην ΑΔΕ είναι η εξασφάλιση τουλάχιστον 156 πιστωτικών μονάδων.
Κάθε φοιτητής οφείλει τότε να μεριμνήσει για την εξασφάλιση Θέματος ΑΔΕ. Προς τούτο, ο φοιτητής δύναται να συζητήσει, σε εντός καθορισμένης περιόδου συναντήσεις, με μέλη του Ακαδημαϊκού Προσωπικού που έχουν προτείνει θέματα της αρεσκείας του. Ο Συντονιστής ΑΔΕ συντονίζει διαδικασία καταγραφής, συστοίχισης και εξισορρόπησης των εκατέρωθεν προτιμήσεων δια της οποίας κάθε φοιτητής εξασφαλίζει τη συγκατάθεση ενός μέλους να επιβλέψει την ΑΔΕ. Το μέλος αυτό αποτελεί τον Επιβλέποντα Καθηγητή ΑΔΕ για τον φοιτητή.
Με την εξασφάλιση Θέματος ΑΔΕ, ο φοιτητής συμπληρώνει ειδικό Έντυπο Εγγραφής ΑΔΕ. Το έντυπο αυτό περιλαμβάνει τον τίτλο του Θέματος ΑΔΕ, μία σύντομη περιγραφή του, τους στόχους της εργασίας, και τυχόν εξειδικευμένο λογισμικό/υλικό ή άλλους πόρους που θα χρειαστούν. Το Έντυπο Εγγραφής ΑΔΕ προσυπογράφεται από τον φοιτητή, το συγκατατεθέν μέλος του Ακαδημαϊκού Προσωπικού και τον Ακαδημαϊκό Σύμβουλο του φοιτητή, εφόσον ο τελευταίος εγκρίνει την εκπόνηση ΑΔΕ από τον φοιτητή. Το προσυπογεγραμμένο Έντυπο ΑΔΕ κατατίθεται εντός της Περιόδου Εγγραφών του εξαμήνου κατά το οποίο ο φοιτητής θα εκπονήσει την ΑΔΕ Πρώτου Μέρους.
Σε περίπτωση αδυναμίας εξασφάλισης Θέματος ΑΔΕ, ο φοιτητής καταθέτει το Έντυπο Εγγραφής ΑΔΕ υπογεγραμμένο μόνο από τον ίδιο και τον Ακαδημαϊκό του Σύμβουλο. Τότε, ο Συντονιστής ΑΔΕ διαβουλεύεται με μέλη του Ακαδημαϊκού Προσωπικού ώστε να εξασφαλίσει Θέμα ΑΔΕ για τον φοιτητή πριν την λήξη της Περιόδου Εγγραφών. Σε περίπτωση αδυναμίας, συγκαλείται (Ειδική) Συνεδρία του Συμβουλίου η οποία οφείλει να εξασφαλίσει Θέμα ΑΔΕ σε κάθε τέτοιο φοιτητή. Ο φοιτητής οφείλει τότε να αναλάβει το εξασφαλιζόμενο θέμα.
Παράλληλα με την κατάθεση του προσυπογεγραμμένου Εντύπου Εγγραφής ΑΔΕ, ο φοιτητής εγγράφεται στο μάθημα ΕΠΛ400.
3.1.3 Αλλαγή Θέματος
Η αλλαγή Θέματος ΑΔΕ (με τον ίδιο ή άλλο Επιβλέποντα Καθηγητή ΑΔΕ) είναι δυνατή μέσα στις τρεις (3) πρώτες εβδομάδες του εξαμήνου εγγραφής στην ΑΔΕ Πρώτου Μέρους. Προς τούτο, ο φοιτητής επανακαταθέτει το (προσυπογεγραμμένο) εκ νέου Έντυπο Εγγραφής ΑΔΕ και ο Συντονιστής ΑΔΕ επικυρώνει την αλλαγή.
3.2 Εκπόνηση
3.2.1 Επίβλεψη
Η επίβλεψη και η παρακολούθηση της προόδου της ΑΔΕ αποτελεί ευθύνη για τον Επιβλέποντα Καθηγητή ΑΔΕ και πραγματοποιείται μέσω τακτών συναντήσεών του με τον φοιτητή. Είναι εφικτό να τεθεί ως συνεπιβλέποντας της ΑΔΕ κάτοχος διδακτορικού διπλώματος που εργοδοτείται εντός ή εκτός του Τμήματος Πληροφορικής.
3.2.2 Ενδιάμεση Αξιολόγηση
Κατά την Περίοδο Εξετάσεων του εξαμήνου στο οποίο ο φοιτητής εξεπόνησε την ΑΔΕ Πρώτου Μέρους, ο φοιτητής υποβάλλει στον Επιβλέποντα Καθηγητή ΑΔΕ σύντομη έκθεση της προόδου του. Τότε, ο τελευταίος αξιολογεί την πρόοδο του φοιτητή και καταθέτει Βαθμό Πρώτου Μέρους ΑΔΕ ίσο με ΕΠΙ (Επιτυχία) ή ΑΠΟ (Αποτυχία). Ο Βαθμός ΑΔΕ Πρώτου Μέρους αποτελεί τον βαθμό του φοιτητή για το μάθημα ΕΠΛ400 στο οποίο ενεγράφει.
Βαθμός ΕΠΙ επιτρέπει στον φοιτητή να προχωρήσει και να εκπονήσει την ΑΔΕ Δευτέρου Μέρους κατά το αμέσως επόμενο εξάμηνο. Προς τούτο, ο φοιτητής εγγράφεται στο μάθημα ΕΠΛ401. Βαθμός ΑΠΟ συνεπάγεται ότι ο φοιτητής οφείλει να εκπονήσει εκ νέου την ΑΔΕ Πρώτου Μέρους σε άλλο θέμα ή και στο ίδιο (με τον ίδιο ή άλλο Επιβλέποντα Καθηγητή ΑΔΕ). (Προς τούτο, ο φοιτητής θα εγγραφεί ξανά στο μάθημα ΕΠΛ400).
3.3 Αξιολόγηση
Η αξιολόγηση της ΑΔΕ πραγματοποιείται στο τέλος του εξαμήνου εγγραφής του φοιτητή στην ΑΔΕ Δευτέρου Μέρους.
3.3.1 Δεύτερος Αξιολογητής
Αξιολογητές της ΑΔΕ είναι ο Επιβλέπων Καθηγητής ΑΔΕ, ο συνεπιβλέπων (εφόσον έχει οριστεί), και ένα άλλο συγκατατιθέμενο μέλος του Ακαδημαϊκού Προσωπικού του Τμήματος, που καλείται Δεύτερος Αξιολογητής ΑΔΕ. Προς τούτο, σε συνεργασία με τους Επιβλέποντες Καθηγητές ΑΔΕ, ο Συντονιστής ΑΔΕ καταρτίζει Κατάλογο Αξιολογητών ΑΔΕ.
Σε ειδικές περιπτώσεις, ο Συντονιστής ΑΔΕ δύναται να εγκρίνει ως το Δεύτερο Αξιολογητή ΑΔΕ Επισκέπτη Ακαδημαϊκό του Τμήματος ή μέλος Ακαδημαϊκού Προσωπικού άλλου Τμήματος του Πανεπιστημίου ή/και άλλου Πανεπιστημίου της Κύπρου ή του εξωτερικού. Η έγκριση μπορεί να δικαιολογηθεί σε περιπτώσεις στενής συνάφειας του Δευτέρου Αξιολογητή ΑΔΕ με το αντικείμενο της συγκεκριμένης ΑΔΕ.
3.3.2 Παρουσιάσεις
Ο Συντονιστής ΑΔΕ καταρτίζει έγκαιρα Πρόγραμμα Παρουσιάσεων ΑΔΕ ενδεικτικής διάρκειας τριών ημερών εντός της εβδομάδας που αμέσως ακολουθεί την Περίοδο Εξετάσεων. Το Πρόγραμμα Παρουσιάσεων ΑΔΕ κοινοποιείται σε όλα τα μέλη του Τμήματος, και οι παρουσιάσεις είναι ανοικτές για όλους.
Στο Πρόγραμμα Παρουσιάσεων ΑΔΕ συμπεριλαμβάνεται κάθε φοιτητής ο οποίος, κατά την κρίση του Επιβλέποντα Καθηγητή ΑΔΕ, αναμένεται να έχει ολοκληρώσει την εργασία που απαιτείται για την ΑΔΕ Δευτέρου Μέρους μέχρι τότε. Κάθε τέτοιος φοιτητής παρουσιάζει δημόσια την εργασία του ενώπιον του Επιβλέποντος Καθηγητή ΑΔΕ και του Δευτέρου Αξιολογητή ΑΔΕ.
Οι φοιτητές που έχουν εξαιρεθεί του Προγράμματος Παρουσιάσεων ΑΔΕ λαμβάνουν Βαθμό ΑΔΕ ίσο με ΣΔ (Συνέχεια Διπλωματικής Εργασίας) και οφείλουν να συνεχίσουν την εκπόνηση της ίδιας ΑΔΕ Δευτέρου Μέρους κατά το αμέσως επόμενο εξάμηνο ώστε να ολοκληρώσουν με επιτυχία την εργασία τους. Προς τούτο, οι φοιτητές αυτοί οφείλουν να επανεγγραφούν στο μάθημα ΕΠΛ401.
3.3.3 Βαθμολόγηση
Μετά την παρουσίαση, ο Επιβλέπων Καθηγητής ΑΔΕ και ο Δεύτερος Αξιολογητής ΑΔΕ καταθέτουν από κοινού τεκμηριωμένη βαθμολογία για την ΑΔΕ σε ειδικό Έντυπο Αξιολόγησης ΑΔΕ. Στο Έντυπο Αξιολόγησης ΑΔΕ περιλαμβάνονται επιμέρους αριθμητικοί βαθμοί για τα διάφορα Κριτήρια Αξιολόγησης ΑΔΕ και ως συνολική συνισταμένη τους ο Βαθμός ΑΔΕ.
Οι φοιτητές που αποτυγχάνουν στην ΑΔΕ λαμβάνουν Βαθμό ΑΔΕ ίσο με ΑΠΟ. Οι φοιτητές αυτοί οφείλουν, με επανάληψη της διαδικασίας, να επανεγγραφούν στην ΑΔΕ Πρώτου Μέρους σε διαφορετικό θέμα και με διαφορετικό Επιβλέποντα Καθηγητή ΑΔΕ. Οι φοιτητές που επιτυγχάνουν στην ΑΔΕ λαμβάνουν Βαθμό ΑΔΕ ίσο με αριθμητικό βαθμό σύμφωνα με τους Κανόνες Σπουδών.
Ο Βαθμός ΑΔΕ αποτελεί τον βαθμό του φοιτητή για το μάθημα ΕΠΛ401 στο οποίο ενεγράφει.
Ο Συντονιστής ΑΔΕ επιλαμβάνεται περιπτώσεων μη συμφωνίας του Επιβλέποντος Καθηγητή ΑΔΕ και του Δευτέρου Αξιολογητή ΑΔΕ ως προς τον Βαθμό ΑΔΕ.
3.3.4 Κατάθεση σε Ψηφιακή Μορφή
Εντός δέκα ημερών από την επιτυχή αξιολόγηση μίας ΑΔΕ, ο επιτυχών φοιτητής καταθέτει την ΑΔΕ σε ψηφιακή μορφή. Παράλειψη έγκαιρης κατάθεσης δυνατόν να συνεπάγεται καθυστερήσεις οι οποίες θα καταστήσουν την αποφοίτηση του φοιτητή αδύνατη στο εξάμηνο που ολοκληρώνεται.
3.3.5 Τελική Κοινοποίηση της Βαθμολογίας
Ο Συντοντιστής ΑΔΕ κοινοποιεί έγκαιρα όλους τους Βαθμούς ΑΔΕ προς την Υπηρεσία Σπουδών και Φοιτητικής Μέριμνας για τα περαιτέρω.
Οι Κανόνες ΑΔΕ εγκρίθηκαν κατά την 106η Συνεδρία του Συμβουλίου του Τμήματος Πληροφορικής, στις 6 Δεκεμβρίου 2010.